In mijn vorige blog heb ik u meegenomen naar welke dashboards beschikbaar zijn op de markt. Wat opviel is dat bestaande dashboards vooral sturen op financiële en vastgoeddata. Dit is opmerkelijk omdat maatschappelijk vastgoed juist ingezet wordt voor kwalitatieve doelen. In deze blog neem ik u mee naar de informatiebehoefte van eigenaren en beheerders van maatschappelijk vastgoed voor in het dashboard. Deze data is gebaseerd op praktijkonderzoek bij twee buurthuizen in de gemeente Zevenaar en Dinkelland. Elk object is uniek De informatiebehoefte is voor een groot deel van de gebruikers verschillend. Binnen dit onderzoek is de gewenste informatie van het dashboard afgestemd op de potentiële gebruikers bij twee buurthuizen. Het eigendom en beheer ligt bij deze twee objecten totaal anders. Aangezien dit bij een buurthuis door één partij wordt gedaan, terwijl het andere object een Vereniging van Eigenaren (waaronder een gemeente) heeft met een stichting als beheerder. Uit het onderzoek blijkt dat de er naast verschillen tussen de typen eigenaren en beheerders ook veel overeenkomsten zijn. Elke gebruiker heeft inzicht nodig op een ander niveau Binnen maatschappelijk vastgoed zijn er dus verschillende typen eigenaren met verschillende portefeuilles. Sommige eigenaren beschikken over een enkel object, terwijl een gemeente eigenaar kan zijn van een portefeuille met tientallen objecten verspreid over verschillende dorpen en wijken. Als eigenaar van meerdere objecten is het daarom belangrijk om inzicht te hebben in het aantal objecten en het type vastgoed. Daarnaast is het belangrijk om data op verschillende niveaus inzichtelijk weer te geven, zoals aparte informatie voor een object, wijk/dorp en portefeuille. Bovendien kan een gebruiker (in de rol als eigenaar) niveaus en objecten van elkaar onderscheiden of juist vergelijken. Vervolgens is er aan de hand van het type vastgoed mogelijk om door een eigenaar te constateren of de voorzieningen en objecten nog voldoen aan de behoefte in een dorp of wijk. Ten slotte is een andere mogelijke indicator om de (toekomstige) behoefte in kaart te brengen door middel van inzicht in de demografische gegevens van een dorp, wijk of ander gebied. Welke indicatoren zijn belangrijk? Uit praktijkonderzoek blijkt dat de gewenste informatie voor een beheerder vooral een dataset is met indicatoren op objectniveau. Door middel van deze indicatoren is het mogelijk om verschillende maatschappelijke waarden en beleidsdoelen in kaart te brengen. De indicatoren die belangrijk zijn om in het maatschappelijk vastgoeddashboard inzichtelijk te maken staan hieronder weergegeven: • Soorten activiteiten; • Bezettingsgraad; • Soorten voorzieningen; • Overzicht ruimtegebruik; • Frequentie activiteiten; • Doelgroep activiteiten en voorzieningen; • Financiële gegevens (totale kosten en baten). Uit het praktijkonderzoek blijkt dat de informatiebehoefte vooral gaat over inzicht in de financiële en maatschappelijke kosten en baten. De financiële gegevens zijn belangrijk voor zowel de eigenaar als de beheerder. Beide gebruikers hebben namelijk belang in hoeverre het buurthuis financieel rendabel is en hebben inzicht nodig wat er noodzakelijk is om de accommodatie kostendekkend te laten draaien. Om vervolgens de beslissing voor een financiële bijdrage te onderbouwen en te verantwoorden, is het inzichtelijk maken van de maatschappelijke bijdrage van het buurthuis essentieel. Een voorbeeld van deze maatschappelijke bijdrage is in hoeverre uw buurthuis bijdraagt aan de beleidsdoelen van de gemeente en wat het object voor toegevoegde waarde levert aan de maatschappij. Voor een eigenaar van een object is inzicht in de financiële en maatschappelijke data essentieel om dus betere onderbouwde beslissingen te kunnen maken. Het maken van besluiten kan impact hebben om voorzieningen en objecten te financieren, samen te voegen of te sluiten. Inzicht in de gewenste informatie (inclusief maatschappelijke waarden) binnen een dashboard heeft uiteindelijk een positieve impact op beleidsmatige beslissingen en maatschappelijke gevolgen. Benieuwd welke maatschappelijke waarden en gevolgen er zijn? Houdt de site van MeerWaarde Huisvestingsadvies en het LinkedIn-account voor de volgende blog goed in de gaten. Bij vragen of opmerkingen over de blog of het onderzoek? Neem contact met ons op!

Wanneer u denkt aan een dashboard, ziet u hoogstwaarschijnlijk als eerste een autodashboard voor zich met allerlei opties. Die gedachte is correct. Tegenwoordig worden dashboards op allerlei manieren gebruikt en zo ook voor het sturen op maatschappelijk vastgoed. Dashboards geven over het algemeen (gedetailleerde) informatie wanneer de gebruiker daar om vraagt. Deze informatie wordt in een dashboard visueel weergegeven, bijvoorbeeld met behulp van grafieken en tabellen. Dit soort tools gebruiken organisaties ook, maar dan om meer inzicht te krijgen in wat er bijvoorbeeld binnen een organisatie of gebouw speelt. Vandaag neem ik u mee naar waar dashboards momenteel op sturen met betrekking tot maatschappelijk vastgoed, zoals in uw buurthuis, zwembad of bibliotheek. De noodzaak van een dashboard Organisaties, zoals gemeenten en andere beheerders of eigenaren van maatschappelijk vastgoed hebben allerlei informatie nodig om te kunnen sturen. Bijvoorbeeld informatie over de organisatie, financieel en maatschappelijk. Door deze gegevens in een dashboard weer te geven hebben de gebruikers in het dashboard een duidelijk overzicht van de laatste dataveranderingen. Bovendien is een dashboard een geschikt hulpmiddel om gegevens met elkaar te vergelijken. Op deze manier kunnen er betere onderbouwde beslissingen gemaakt worden voor de korte en lange termijn. Een voorbeeld is door het dashboard erbij te pakken wanneer bijvoorbeeld beslissingen worden gemaakt voor een extra financiering in het buurthuis of juist voor het openhouden van het object. In de markt zijn er verschillende dashboards bestemd voor maatschappelijk vastgoed, maar waar sturen deze dan eigenlijk op? Binnen het onderzoek zijn er verschillende dashboards geselecteerd die volgens de betreffende aanbieder gelinkt zijn aan maatschappelijk vastgoed. Door koppeling tussen de data en het dashboard hebben gebruikers vooral inzicht in de volgende gegevens: Aantal objecten en vierkante meters. Bezetting. Boek- en WOZ-waarde. Energieverbruik en energielabel. (Huur)inkomsten en totale kosten. Met kwantitatieve indicatoren kwalitatieve doelen beogen? Opvallend uit de resultaten is dat alle indicatoren kwantitatief van aard zijn. U ziet ook in de gegevens hierboven dat er met deze indicatoren geen kwalitatieve doelen en maatschappelijke waarden beoogd kunnen worden. Dit is een opmerkelijke bevinding en toont bovendien direct de relevantie van het onderzoek aan. Met de bestaande dashboards kan er namelijk niet gestuurd worden op kwalitatieve gegevens, zoals maatschappelijke waarden of andere beleidsdoelen. Dit is opvallend omdat merendeel van deze dashboards expliciet bedoeld is maatschappelijk vastgoed. Momenteel geven de bestaande dashboards de financiële situatie van uw buurthuis weer door middel van verschillende financiële en vastgoedgegevens, zoals de bovenstaande indicatoren. ‘’De uitdaging is om de maatschappelijke waarden inzichtelijk te maken voor in het dashboard. Met maatschappelijke vastgoed worden kwalitatieve doelen beoogd waarbij het belang van het onderzoek is om deze kwalitatieve gegevens te ontwikkelen voor in het dashboard.’’ Uit het onderzoek komt dus duidelijk naar voren dat met maatschappelijk vastgoed allerlei kwalitatieve doelen en waarden worden beoogd. Deze doelen en waarden worden in het bestaande dashboard niet gemeten en dat benadrukt dus het belang bij een meetinstrument (dashboard) dat deze aspecten wel inzichtelijk maakt. Het belang van het onderzoek is om voor het maatschappelijk vastgoeddashboard de gewenste informatie in kaart te brengen. Het doel van het dashboard is dat de gebruikers door middel van deze informatie beter onderbouwde beslissingen kunnen nemen over een object, wijk of gehele portefeuille. Bij het nemen van deze beslissingen is het essentieel dat ook de maatschappelijke waarden van maatschappelijk vastgoed inzichtelijk zijn. Momenteel zijn dit de waarden die in de bestaande dashboards dus ontbreken. Welke kwalitatieve en maatschappelijke gegevens geschikt zijn voor in het toekomstige dashboard, leest u in mijn volgende blogs. Benieuwd naar de tussenresultaten van het theorie- en praktijkonderzoek? Houdt de site van MeerWaarde Huisvestingsadvies en het LinkedIn-account goed in de gaten. Bij vragen of opmerkingen over de blog of het onderzoek? Neem contact op met Stefan Kaal.

Creëren overheidsdoelen maatschappelijke waarden? In mijn vorige blog heb ik u meegenomen naar wat de maatschappelijke meerwaarde is van bijvoorbeeld uw buurthuis. Het Rijk, provincies en gemeenten zijn organisaties die met haar beleidsdoelen inspelen op deze maatschappelijk meerwaarde. In deze blog vertel ik u daarom graag meer op welke beleidsdoelen deze overheidsorganisaties zich richten en waarom. Hierbij wordt vooral aandacht gegeven aan de gemeente Zevenaar (provincie Gelderland) en gemeente Dinkelland (provincie Overijssel). De specifieke blik naar deze twee gemeenten is vanwege het lopende onderzoek naar de maatschappelijke meerwaarde bij de twee buurthuizen in Giesbeek en Rossum. Rijksoverheid en provincies Het Rijk maakt het beleid voor Nederland, vaardigt wetten uit en ziet daarnaast toe op de naleving ervan. Naast het maken van beleid bereidt de Rijksoverheid ook de plannen van de regering en het parlement voor. Ten slotte voert het Rijk deze plannen ook uit. Maar wat is dit beleid en wat zijn deze plannen in relatie tot uw buurthuis? De Rijksoverheid speelt met haar beleid in op trends en ontwikkelingen binnen Nederland. Hierbij ligt de focus op Nederland in het algemeen en niet op regio's. De beoogde doelen in relatie tot maatschappelijk vastgoed vanuit het Rijk zijn: Aanpak eenzaamheid (onder ouderen) Verduurzaming maatschappelijk vastgoed Zorg aan huis Aanpak bevolkingsdaling Aanpak armoede Provincies zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van landelijke wetten. De provincie heeft ook een aantal hoofdtaken, zoals ruimtelijke ordening en financieel toezicht op gemeenten. Bovendien subsidiëren provincies initiatieven van gemeenten, stichtingen, verenigingen of maatschappelijke corporaties (met betrekking tot maatschappelijk vastgoed) om het behalen van de doelen te stimuleren. De provincies Gelderland en Overijssel sturen veelal op dezelfde doelen: Stimuleren van (burger)participatie. Inzetten voor een inclusieve samenleving en verbondenheid. Gezonde en veilige leefomgeving. De reden dat de doelen veelal overeen komen zit mogelijk in het feit dat deze provincies in Oost-Nederland liggen en te maken hebben met dezelfde ontwikkelingen, zoals vergrijzing, toename krimpgebieden en dergelijke. Focus op regionale ontwikkelingen Gemeenten voeren hoofdzakelijk taken uit die direct van belang zijn voor de inwoners uit de betreffende omgeving. Verschillende taken waarover uw gemeente beslissingen mag nemen, zijn het geven van subsidies aan maatschappelijk vastgoed, het maken van bestemmingplannen, verantwoordelijkheid nemen voor de huisvesting van scholen en nog meer. Net als provincies hebben de gemeente Zevenaar en Dinkelland bepaalde doelen voor ogen. De meest overeengekomen beleidsdoelen tussen beide gemeenten staan in relatie tot uw buurthuis hieronder vermeld: Stimuleren van (burger)participatie. Bevorderen cultuur, sport- en verenigingsleven. Behouden van voorzieningen. Inzetten voor een inclusieve samenleving en verbondenheid. ‘’Als overheid die het dichtst bij de burgers staat, heeft de gemeente de kans om bredere ondersteuning voor inwoners in samenhang te gaan bieden, uit te gaan van hun vragen, behoeften én oplossingsrichtingen.’’ – Maatschappelijk Verantwoord Verenigen Wat valt er nu op? Interessant is dat dezelfde beleidsdoelen raakvlakken hebben met verschillende overheidsorganisaties. Dit duidt namelijk het belang van een bepaald beleid en ontwikkeling aan. Een voorbeeld hiervan is de landelijke aanpak voor het tegengaan van eenzaamheid, dat tegelijkertijd ook behoort als regionale aanpak onder gemeenten. In verschillende gevallen komt een beleidsdoel tussen verschillende overheidsorganisaties niet overeen. De reden hiervan is dat de provincie en/of gemeente aandacht geeft aan een bepaald gebied of regio. Hierbij beogen vooral gemeenten veel specifiekere doelen. De oorzaak is dat uw gemeente hoofdzakelijk taken uitvoert die direct van belang zijn voor u en andere inwoners uit de omgeving. Voorbeelden hiervan is het bevorderen van de cultuur, sport- en verenigingsleven en bijvoorbeeld het behouden van voorzieningen. In mijn volgende blog vertel ik u meer over hoe gebruikers omgaan met het sturen op waarde met betrekking tot uw buurthuis. Benieuwd naar de tussenresultaten van het theorie- en praktijkonderzoek? Houdt de site van MeerWaarde Huisvestingsadvies en het LinkedIn-account goed in de gaten. Bij vragen of opmerkingen over de blog of het onderzoek? Neem contact op met Stefan Kaal.

In de titel ziet u het woord buurthuis staan, maar dat mag u natuurlijk ook vervangen voor een ander object in uw wijk, (dorps)buurt of kleine kern waar u veel belang bij heeft, zoals een bibliotheek, zwembad of (sport)kantine. In mijn vorige blog heb ik uitgelegd wat mijn rol is tijdens dit onderzoek en waarom het sturen op maatschappelijke indicatoren zo belangrijk is. Het doel van deze blog is om antwoord te geven op de vraag: ""Wat is de maatschappelijke meerwaarde van maatschappelijk vastgoed?". Om goed antwoord te kunnen geven op deze vraag wordt er als eerste beschreven wat de begrippen maatschappelijk vastgoed en maatschappelijke meerwaarde inhouden. Maatschappelijk vastgoed is een containerbegrip met verschillende definities in omloop. Voor maatschappelijk vastgoed bestaat geen algemeen geaccepteerde begripsbepaling en de oorzaak ligt vooral bij welke functies en voorzieningen van gebouwen wel of niet worden gerekend tot dit begrip. Met betrekking tot de definitie kan er vanuit vier verschillende invalshoeken naar maatschappelijk vastgoed worden gekeken, namelijk op basis van: 1. De functie van een object; 2. De gebruiker van een object; 3. Het type gebouw; 4. De financiering van het object. Voor dit onderzoek wordt er gebruik gemaakt van de definitie van maatschappelijk vastgoed op basis van functie en gebruik. Dat heeft alles te maken met de maatschappelijke rol van het vastgoed dat van fundamenteel belang is. Bovendien wordt maatschappelijk vastgoed beschouwd onder vastgoed met een commerciële en niet-commerciële functies met een belangrijke maatschappelijke betekenis. ‘’Maatschappelijk vastgoed is vastgoed dat ruimte biedt aan activiteiten met een maatschappelijk en nuttig belang. Hieronder vallen commerciële en niet-commerciële partijen die een belangrijke maatschappelijke rol vervullen.’’ Maar wat is de functie en wie is de eigenaar? Een maatschappelijk vastgoedobject beschikt over een publieke functie, zoals onderwijs, sport, cultuur, welzijn, maatschappelijke opvang en/of (medische) zorg. Zo zijn kerken, badhuizen en kathedralen eeuwen oude publieke functies onder maatschappelijk vastgoed, terwijl de laatste jaren multifunctionele accommodaties met onder andere buurthuizen, scholen, sportcentra en dergelijke een publieke functie vervullen. De functie van maatschappelijk vastgoed is onveranderd gebleven, maar in de afgelopen jaren is wel te zien dat maatschappelijke functies worden gecombineerd. Gemeenten zijn de grootste aanbieder als het gaat om maatschappelijk vastgoed. Maatschappelijk vastgoed wordt door gemeenten gerealiseerd, aangekocht en beschikbaar gesteld om (maatschappelijke) activiteiten te faciliteren. Bovendien zetten gemeenten maatschappelijk vastgoed in als middel om sociale doeleinden en wettelijke taken binnen de gemeenten te realiseren. Niet alleen bij gemeenten, maar ook door woningcorporaties en maatschappelijke instellingen wordt vastgoed ontwikkeld of hebben vastgoed in eigendom met maatschappelijke functies. Uiteindelijk zijn deze twee partijen erbij gebaat om met maatschappelijk vastgoed sociale doelen te bereiken. ‘’Dorps- en buurthuizen zijn een belangrijke schakel bij het bevorderen van sociale samenhang en de leefbaarheid.’’ – Landelijke Vereniging Kleine Kernen Welke meerwaarde heeft ______ voor mij? De maatschappelijke meerwaarde gaat over het behalen van gewenste uitkomsten in maatschappelijk belang, zoals de waarden gezondheid, vrijheid en veiligheid voor u en waarden als rechtvaardigheid en solidariteit vanuit een algemeen belang. Maatschappelijke meerwaarde, in sommige contexten ook wel maatschappelijk rendement genoemd, is uiteindelijk de ruimtelijke en sociale waarden dat vastgoed meebrengt voor of kost aan zijn omgeving. Maatschappelijk meerwaarde zelf is een kernbegrip dat moeilijk uit te drukken is in financiële gegevens, maar in grote mate wel meetbaar gemaakt door middel van indicatoren. Hierbij hangt het financiële rendement sterk af van de maatschappelijke meerwaarde dat een object heeft. 8 categorieën van maatschappelijke waarde Uit onderzoek verricht door College van Rijksadviseurs naar verschillende studies omtrent de ‘maatschappelijke waarde voor de context’ zijn acht categorieën van maatschappelijke waarde geanalyseerd en gedefinieerd, namelijk: 1. Bereikbaarheid en connectiviteit. 2. Palet aan publieke & sociaal-maatschappelijke voorzieningen. 3. Gezondheid, duurzaamheid en klimaatadaptiviteit van de leefomgeving. 4. Kwaliteit openbare ruimte & leefomgeving. 5. Toegankelijkheid van natuur. 6. Balans en differentiatie in ruimtelijke structuur. 7. Leefbaarheid, (sociale) veiligheid en cohesie. 8. Economisch potentieel. Wat is nu de maatschappelijke meerwaarde van uw ______? Wellicht heeft u zelf gedurende het lezen een maatschappelijk vastgoedobject in gedachten gehad. Als we kijken naar dat maatschappelijk vastgoedobject, dan maakt zo’n object de realisatie van (economische en) maatschappelijke meerwaarde mogelijk door middel van beleidsdoelen die worden opgesteld door het Rijk, provincies en gemeenten. Uiteindelijk is dat object een middel dat door de gemeente wordt ingezet om de beleidsdoelen te behalen, maar is tegelijkertijd ook een middel om maatschappelijke meerwaarde te creëren. Door het inzetten van maatschappelijk vastgoed om beleidsdoelstellingen te behalen en af te stemmen op problemen en uitdagingen in een wijk, (dorps)buurt of kleine kern, kan dus (maatschappelijke) meerwaarde worden gecreëerd. Maatschappelijke meerwaarde ontstaat dus wanneer er verder wordt gekeken dan de waarde dat het object zelf heeft in een publieke of maatschappelijke functie. Benieuwd naar de tussenresultaten van het theorie- en praktijkonderzoek? Houdt de site van MeerWaarde Huisvestingsadvies en het LinkedIn-account goed in de gaten. Bij vragen of opmerkingen over de blog(s) of het onderzoek? Neem contact op met Stefan Kaal.